Αναλωθήκαμε το τελευταίο διάστημα στην επανάληψη διευκρινήσεων και επεξηγήσεων όρων τους οποίους χρησιμοποιούμε στο διάλογο αφήνοντας τον ίδιο το διάλογο να δυσκολεύεται να ακολουθήσει το σκοπό του.

Είναι όμορφο επομένως να ξεκινήσουμε να επανατοποθετήσουμε τα βασικά σημεία πάνω στα οποία έχουμε να συζητήσουμε.

Ξεκινώντας έχω να περιγράψω το σκοπό που ξεκίνησε αυτός ο διάλογος. Υπάρχει αναμφίβολα το τελευταίο διάστημα ιδιαίτερα έντονο ενδιαφέρον για τις δυνατότητες ενασχόλησης με αγροτικές δραστηριότητες. Από την άλλη μεριά υπάρχει ένα πλέγμα ιδιαιτεροτήτων πάνω στο οποίο καλούμαστε όλοι οι σχετιζόμενοι με την αγροτική παραγωγή να ενημερωνόμαστε, να υπολογίζουμε και κυρίως να συνδιαμορφώνουμε. Σκοπός λοιπόν αυτού του διαλόγου είναι να αναζητήσουμε την πλευρά αυτών των ιδιαιτεροτήτων που θα βοηθήσει τον καθένα μας να δραστηριοποιηθεί όσο πιο αποδοτικά και παραγωγικά θέλει.

Προσωπική μου θέση είναι ότι η γεωργία όπως εφαρμόζεται έχει μπει σε ένα φαύλο κύκλο μη βιώσιμων πρακτικών – άποψη που ήδη ψηλάφισα στο παρελθόν και θα αναπτύσσω αναλυτικά σε επόμενα κείμενα – και με αυτό το πρίσμα θα γράφω.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τις διαφορετικές μεθόδους και τρόπους που εφαρμόζεται η γεωργία στον τόπο μας.

Αρχικά είναι η συμβατική γεωργία όπως κοινώς αποκαλείται. Είναι η συνηθισμένη πρακτική καλλιέργειας υποβοηθούμενη από χημικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα προσανατολισμένη στην ποσοτική παραγωγή με ποιοτικά κριτήρια της αγοράς στην οποία απευθύνονται. Π.χ. ομοιομορφία, ευκολία μηχανικής συγκομιδής, διατηρισιμότητα κ.ο.κ. Στον τρόπο αυτό κυριαρχούν τα υβρίδια (βλέπε παρακάτω) και για μακροβιότερες καλλιέργειες (π.χ. δενδρώδεις) συστήματα διαμόρφωσης των δέντρων που ευνοούν την εκμηχάνιση.

Η πιο οργανωμένη μορφή της συμβατικής και υποχρεωτική για τον ενσυνείδητο παραγωγό – αλλά και σύμβουλό του γεωπόνο – είναι αυτή που αποκαλείται ολοκληρωμένη. Δεν είναι τίποτα άλλο από τη συμβατική στην οποία τηρείται ένα συγκεκριμένο, καταγραφόμενο πρωτόκολλο εργασιών που διασφαλίζει συγκεκριμένα κριτήρια ασφάλειας παραγωγού, περιβάλλοντος και τελικού χρήστη. (Για τα κριτήρια μπορούμε να τα συζητήσουμε σε επόμενο άρθρο).

Ένα από τα παρακλάδια του παραπάνω τρόπου είναι και η υδροπονική καλλιέργεια που ακούμε συχνά για την οποία θα αναφερθώ εν καιρώ.

Η βιολογική καλλιέργεια απορρίπτει τη χρήση συνθετικών χημικών ουσιών, όπως τα συνθετικά ζιζανιοκτόνα, λιπάσματα, φυτοφάρμακα και γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.

Η βιοδυναμική καλλιέργεια επικεντρώνεται στην επίδραση της βαρύτητας του φεγγαριού και στην ροή της υγρασίας του εδάφους και των φυτών

Η φυσική καλλιέργεια είναι μέθοδος ακαλλιέργειας στην ουσία, κατά την οποία γίνεται προσπάθεια προσομοίωσης του φυσικού τρόπου ανάπτυξης των φυτών στη φύση. Με τη μέθοδο αυτή δεν κλαδεύουμε, δεν κατεργαζόμαστε το έδαφος, δε λιπαίνουμε και φυσικά δε ραντίζουμε καθόλου.

Τέλος αξίζει να αναφερθώ σε αυτό που ονομάζουν πολλοί – ερασιτέχνες κυρίως- παραδοσιακή καλλιέργεια στην οποία πρακτικά έχω δει να αυτοσχεδιάζουν ευρηματικά ομολογουμένως τεχνικές από κάθε μέθοδο, απομακρυσμένες κατά κανόνα από τη χημική γεωργία στην προσπάθεια να παράξουν “αγνά” προϊόντα.

Όσον αφορά τους σπόρους υπάρχει μεγάλη σύγχυση του τι είναι υβρίδιο, “μεταλλαγμένο”, ποικιλία. Για να το θέσω όσο πιο απλά μπορώ ξεκινώντας από αυτό που λέγεται μεταλλαγμένος σπόρος, εννοείται ο γενετικά τροποποιημένος με ανθρώπινη παρέμβαση που συνίσταται συνήθως στην προσθήκη κάποιου ή κάποιων γονιδίων άλλων οργανισμών με επιθυμητά χαρακτηριστικά. Το γενετικά τροποποιημένο φυτό είναι διαφορετικό λοιπόν από αυτό που εννοείται μεταλλαγμένο, γιατί μετάλλαξη μπορεί να συμβεί και στη φύση, πάνω στο ίδιο το φυτό.

Υβρίδιο είναι μια τεχνητή διασταύρωση ή σειρά διασταυρώσεων μεταξύ διαφορετικών φυτών ίδιου είδους, κάτι που κατά κανόνα γίνεται στη φύση, διαφέρει όμως τρομερά από τη διαδικασία που γίνεται στα εργαστήριο καθώς εργαστηριακά είναι πλήρως κατευθυνόμενη και ελεγχόμενη και αποσκοπεί στη λήψη φυτών με συγκεκριμένα επιθυμητά χαρακτηριστικά που καθορίζονται από τις εκάστοτε ανάγκες της αγοράς και της προάσπισης των αναγκών έρευνας και κατοχύρωσης των εργαστηρίων. Συνήθως συγχέεται ο φόβος απέναντι στα γενετικά τροποποιημένα με το σκεπτικισμό απέναντι στα υβρίδια αλλά όπως προκύπτει ότι είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Για την ώρα αρκεί να αναφέρω ότι ενώ για τα γενετικά τροποποιημένα υπάρχουν τεκμηριωμένα επιχειρήματα για την ακαταλληλότητά τους στην υγεία, για τα υβρίδια δεν μπορεί να ισχυριστεί κανένας ότι είναι ανθυγιεινά. Προσοχή, μιλάω πάντα για τα φυτά και τους καρπούς τους, όχι για ενδεχόμενες προσθήκες και επεξεργασίες (ραντίσματα, λιπάσματα).

Οι ντόπιες ποικιλίες τώρα μπορεί επίσης να είναι παράγωγα φυσικού υβριδισμού (ο κανόνας) με μία τεράστια διαφορά: έχουν γίνει στις συνθήκες εγκλιματισμού μιας περιοχής και έχουν προσαρμοστεί στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και στο μικροκλίμα της. Και το σημαντικότερο έχουν τη δυνατότητα αναπαραγωγής, χαρακτηριστικό ανεπιθύμητο στα υβρίδια.

Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να ξεκινήσουμε να επιλύουμε ό,τι απορίες μπορεί να δημιουργούνται και να έχουμε μία κοινή συνισταμένη, έναν βασικό οδηγό πάνω στο οποίο θα συζητήσουμε.