Μουσελίμης Βασίλης

  Η Λιανολιά Κέρκυρας οδεύει να βρει τη θέση που της αξίζει στον ελαιοκομικό χάρτη, και δεν είναι άλλη από την κορυφή. O Άγγελος Ανδριώτης όταν πριν από μια τετραετία ξεκίνησε  να διαχειρίζεται χιλιάδες ελαιόδενδρα στον Άγιο Ματθαίο Κέρκυρας, έκανε κάτι πολύ παραπάνω από το να υλοποιήσει έναν προσωπικό στόχο: έφερε το πείσμα και την εργατικότητα που προσωπικά τον διέκρινε – ώστε παράλληλα με τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις (διευθυντικές θέσεις σε πολυτελή ξενοδοχεία της Ελβετίας – τομέας FnB) – να συμβάλλει δραστικά στην αναβάθμιση του Κερκυραϊκού ελαιώνα. Μετά την εξαιρετική και πρωτοποριακή δουλειά που χάραξε το Governor και του απίστευτα υγειοπροστατευτικού ΕΛΑΙΩΝ, έρχεται το OLITHEA.  Οι ελαιώνες αποτελούνται σχεδόν αποκλειστικά από την ποικιλία Λιανολιά Κέρκυρας. Το σύνολο των κτημάτων καλλιεργούνται και πιστοποιούνται βιολογικά.  Οι πρώτες ελαιοποιήσεις με συγκεκριμένα πρότυπα έγιναν το 2017 μετά από πολλά χρόνια προσωπικής μελέτης και εκπαιδεύσεων τόσο του ιδιοκτήτη όσο και της ομάδας που συμμετέχει στις εργασίες των κτημάτων και της ελαιοποίησης.  Το 2016 λήφθηκε η απόφαση να προχωρήσει η βιολογική καλλιέργεια σε ακόμα πιο αυστηρά πρότυπα (εφαρμογή αρχών φυσικής καλλιέργειας) κόντρα στα καθιερωμένα. Το κτήμα Olithea θα μας απασχολήσει αρκετά στο εγγύς μέλλον καθώς σταδιακά υλοποιείται το πλάνο που οραματίστηκε ο Άγγελος και έχω την τιμή να συμμετέχω στην υλοποίηση: την κατασκευή ελαιοτριβείου, εκθετηρίου και συνεδριακού – εκπαιδευτικού πολυχώρου. Η φετινή (2018) ελαιοποίηση ξεκινάει 24 Σεπτεμβρίου. Άγγελε, καλό ξεκίνημα!

Καλημέρα στην ομάδα. Ο ελαιώνας στον οποίο αναφερόμαστε είναι ένας, ενιαίος ελαιώνας με περίπου 9000 ρίζες ελιές μέσα σε 380 στρέμματα εκ των οποίων τα 50 είναι αμπέλι οινοποιήσιμο. Οι ελιές είναι όλες κορωνέικες και τα πρέμνα παλιές ζακυνθινές ποικιλίες. Το κτήμα είναι από τα παλαιότερα πιστοποιημένα για βιολογική καλλιέργεια κτήματα στην Ελλάδα (ακολουθεί φωτο). Η αγροτική εκμετάλλευση ήταν προσανατολισμένη στην παραγωγή οίνων (ίσως οι παλαιότεροι εμφιαλωμένοι ελληνικοί οίνοι) και η ελαιοκαλλιέργεια ήταν απλά συμπληρωματική. Τα τελευταία 3 περίπου χρόνια ξεκίνησε ο ανασχεδιασμός της εκμετάλλευσης με ένα ολοκληρωμένο γεωτεχνικό πλάνο στο οποίο περιλαμβάνεται πλήρης αποτύπωση φυσικοχημικών ιδιοτήτων (αναλύσεις εδάφους, διαδοχικές φυλλοδιαγνωστικές, ποιοτικές αναλύσεις ελαιολάδου – χημικές και γευσιγνωστικές), οικονομοτεχνική μελέτη με διαφορετικά σενάρια, στοχοθέτηση και πολλά άλλα. (Να σημειωθεί ότι ο Nikos Zourbanos πέτυχε και είναι διαπιστευμένος γευσιγνώστης ελαιολάδου σε διεθνές επίπεδο). Στα πλαίσια του ανασχεδιασμού και της αναζήτησης νέων αγορών και προοπτικών η εκμετάλλευση είναι δεκτική στη συμμετοχή σε καινοτόμα ερευνητικά προγράμματα ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων. Προϋπόθεση ωστόσο είναι η κατοχύρωση των ΔΙΕΘΝΩΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ, καλλιεργητικών και ποιοτικών. Με βάση τα παραπάνω οι όποιες τεχνικές εφαρμόζονται είναι λήψη απόφασης που στηρίζεται σε δεδομένα, σε τεκμηριωμένες μελέτες δηλαδή εφαρμοσμένη έρευνα και επιστημονικά δεδομένα και ΟΧΙ σε πειραματισμούς και εικασίες. Ο χώρος για πειράματα υπάρχει, θα είναι σαφώς οριοθετημένος και μόνο για μελέτες. Η εφαρμογή μη εγκεκριμένων γεωπονικών πρακτικών είναι τουλάχιστον επικίνδυνη για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Εν προκειμένω, το κτήμα αυτό βασίζεται σε ένα γενικά γόνιμο έδαφος. Σε αυτό έχει διαδραματίσει δραστικό ρόλο η ακαλλιέργεια (no till farming), η δραστηριοποίηση ωφέλιμων μικροοργανισμών στο έδαφος ΚΑΙ στη φυλλόσφαιρα (εφαρμογές και σημασία θα βρείτε υπό τον όρο microbiome, π.χ. microbiome mapping), η μη εφαρμογή βαρέων μετάλλων (π.χ. χαλκός), η απομάκρυνση του ζωικού κεφαλαίου (ανεπιθύμητο), ο περιορισμός των κλαδεμάτων βάσει συγκεκριμένης μεθοδολογίας (καθ. Gucci όπως προανέφερε ο Vasilis Frantzolas). Πιο συγκεκριμένα μετά από δεδομένα (και λανθασμένα) έντονα κλαδέματα παρελθόντων ετών αποφασίστηκε να μην πειραχθούν καθόλου τα δένδρα συνεκτιμώντας τη θρεπτική τους κατάσταση και το κόστος εργασίας για 2 έτη και πολύ περιορισμένα για το τρίτο (διανύουμε το 2ο). Το αισθητικό αποτέλεσμα δεν έχει καμία σημασία. Δε θεωρείται δεδομένο ότι ο ελαιώνας δε θα λιπαίνεται. Αυτό θα γίνεται ΟΤΑΝ και ΑΝ χρειάζεται. Η λίπανση είναι και θα είναι το σύνολο των καλλιεργητικών τεχνικών που αυξάνουν τη γονιμότητα του εδάφους και όχι απλό μαθηματικό ισοζύγιο θρεπτικών αναγκών. Είναι μια σύνθετη φυσιολογική διεργασία και ως τέτοια αντιμετωπίζεται. Θεωρώ τουλάχιστον γελοία την πρόταση για εφαρμογή συγκεκριμένων λιπασμάτων (ειδικά βιολογικών) βάση μιας και μόνο – ακόμα και άριστης – εδαφολογικής ανάλυσης. Ραντίσματα: να ξεκαθαρίσω ότι δε συνιστώ και δεν προτείνω σε κανέναν αόριστα τη μη χρήση φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, είτε χημικών για τους χημικούς, είτε βιολογικών για τους βιολογικούς. Εμείς «παίζουμε με τη φωτιά» προσδοκώντας οριακές συνθήκες που έχουν να κάνουν με τη φυσιολογία του δένδρου (φιλοξενία φυσικών εχθρών, ξενιστών, συνθήκες οριακού στρες για παραγωγή φυτοαλεξινών των – και για αυτό το λόγο επιθυμητών στον ελαιώνα ζιζανίων), θυμίζω: οι φυτοαλεξίνες είναι αντιμικροβιακές ενώσεις ή εντομοκτόνα μικρού μοριακού βάρους που παράγονται και συσσωρεύονται ταχύτατα στα φυτά στις περιοχές εκείνες που έχουν μολυνθεί από παθογόνους μικροοργανι­σμούς. Η παραγωγή των τοξινών αυτών αποτελεί τον κυριότερο αμυντικό μηχανισμό των φυτών. Γεώργιος Ταμπουρίδης Αικατερίνη Αμπράζη δε θα γεμίσει ακάρεα ή πιο σωστά θα γεμίσει προβλήματα αν επέμβουμε. Στατιστικά, πόσο ποσοτικά κακό έχουν κάνει τα ακάρεα; Αδυνατίζουν τα φυτά όσο και η ακμή τους εφήβους…
Όσον αφορά στα ερωτήματα αν μπορεί να παράγει κάθε χρόνο ένα τέτοιο ελαιόκτημα, η γενική απάντηση είναι ότι ΠΡΕΠΕΙ να παράγει κάθε χρόνο γιατί αυτό σημαίνει ότι κάνουμε λιγότερα λάθη. Αν είναι βιώσιμο; Νομίζω ότι ήδη έχει απαντηθεί. Είναι, με διαρκή επικαιροποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων παραμέτρων. Ή πιο σωστά, όσο περισσότερες παράμετροι συνυπολογίζονται τόσο καλύτερα βιώσιμο. Vasilis Anastasiou και Πέτρος Γ. Στασινός έχετε σε πολλά δίκιο από όσα προαναφέρατε αλλά δεν μπορώ να γνωρίζω τόσα πολλά. Χλωρή λίπανση δεν έχει γίνει ακόμα αλλά και δεν έχει εμποδισθεί π.χ. ζιζάνια όπως άγρια τριφύλλια αφθονούν και συνυπάρχουν αζωτοβακτήρια. Τώρα, όσον αφορά στον δάκο, είπαμε, μετράμε, υπολογίζουμε και τον περιμένουμε, δεν είμαστε υπεράνω, ας είναι καλά οι υψηλές θερμοκρασίες για την ώρα. Μιας και το έφερε η κουβέντα, σε προσεχές project είναι η χρήση εξειδικευμένων «έξυπνων» αισθητήρων που θα «εκπαιδεύονται» σε μοντέλα πρόγνωσης προσβολών ΚΑΙ αποτελεσματικότητας φυτοπροστατευτικών εφαρμογών, π.χ. υπολογισμός έκπλυσης ουσιών βάση σημείων δρόσου και βροχοπτώσεων. Είμαστε στο στάδιο επεξεργασίας των μοντέλων. Τέλος σας ευχαριστώ για την υπομονή και στη διάθεσή σας όσο οι επαγγελματικές υποχρεώσεις μου το επιτρέπουν!

Παρακολουθώ εδώ και αρκετό καιρό διαδικτυακές συζητήσεις ελαιοκαλλιεργητών σε διάφορες ομάδες στις οποίες συμμετέχουν. Με μεγάλη μου χαρά διαπιστώνω μεγάλο ζήλο και μεράκι από πάρα πολύ κόσμο. Δείγμα ότι κάτι αλλάζει προς το καλύτερο στην ελαιοκαλλιέργεια. Με αυτή την αισιοδοξία παρακαταθήκη θα σταθώ σε ένα θέμα που μου προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, σχετικά με τη χρήση καολίνη, ζεόλιθου και λοιπών ορυκτών στην ελαιοκαλλιέργεια. Πλανάται το κυρίαρχο ερώτημα ποιο ορυκτό είναι καλύτερο. Οι απαντήσεις προέρχονται τόσο από παραγωγούς έμπειρους και εκπαιδευμένους όσο και από ημιμαθείς ή εντελώς άσχετους. Συνυπολογίζω και τους ιδιοτελείς. Και η κουβέντα καλά κρατεί μέχρι που κάποια στιγμή τα όρια της νηφαλιότητας θολώνουν.

Θα ήθελα να παρατηρήσω τα εξής:

• Όσον αφορά τη φυτοπροστασία υπάρχουν συγκεκριμένα θεσμικά όργανα της πολιτείας που αξιολογούν και εγκρίνουν (ή απορρίπτουν) τη χρήση συγκεκριμένων ουσιών για φυτοπροστασία.
• Οι ουσίες προς αξιολόγηση υποβάλλονται με συνημμένο φάκελο – τεχνική έκθεση, στην οποία περιγράφονται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά αυτά προκύπτουν έπειτα από μακροχρόνια και δαπανηρή επιστημονική έρευνα.
• Η έρευνα απαρτίζεται από ομάδες εξειδικευμένων γεωπόνων, βιολόγων, χημικών, μαθηματικών, οικονομολόγων κλπ.
• Η εξέλιξη του γεωπονικού κλάδου στον τομέα της φυτοπροστασίας οδήγησε σε ασφαλέστερα για το χρήστη και το περιβάλλον φυτοπροστατευτικά σκευάσματα.
• Αρωγός στην εξέλιξη ήταν και είναι ΚΑΙ η παρατήρηση (τυχαία, συγκριτική, συστηματική κλπ)
• Πόνημα από οποιονδήποτε με όποιο κόστος θα πρέπει να ανταμειφθεί για να υπάρχει κίνητρο για τη συνέχεια. Το είδος της αμοιβής είναι σχετικό.
• Η έννοια της πνευματικής ιδιοκτησίας αφορά μεγάλο κομμάτι των υλικών και μέσων που χρησιμοποιούμε και στη φυτοπροστασία και καλώς γίνεται.
• Οι περισσότερο οργανωμένη έρευνα γίνεται καλώς ή κακώς στο εξωτερικό. Από εταιρείες. Και εκεί θα κατοχυρωθεί. Και εκεί θα πληρωθεί, κυρίως.
• Η έννοια της προσφοράς και της αλληλεγγύης επίσης καλώς γίνεται. Και είναι βήμα και σκαλοπάτι απαραίτητο μήπως και μπορέσουμε να εξελίξουμε την ελαιοκαλλιέργεια κάποια βήματα γρηγορότερα, συντονισμένα. Έχουμε μείνει τραγικά πίσω και από χώρες που ούτε φανταζόμαστε ότι καλλιεργούν ελαιόδενδρα. Φωτοβολίδες περί ανωτερότητας ελληνικών ελαιολάδων* θυμίζουν θεωρίες περί Άριας φυλής. Το βαυκαλίζειν καλά κρατεί. Άντε και έχουμε εξαιρετικές ποικιλίες ελιάς. Από την ελιά στο ελαιόλαδο είναι μια ελαιοποίηση δρόμος (μακρύς και όχι μόνο)…
• Έρευνα στην Ελλάδα είναι κακόγουστο ανέκδοτο πλέον. Οι εξαιρέσεις απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Αναφέρομαι στην ακαδημαϊκή έρευνα και όχι φυσικά σε ανορθόγραφες πτυχιακές τύπου «κόπι πάστε» ή «αναβαθμισμένων» (μικροκομματικών – συντεχνιακών, οικογενειοκρατικών, ρουσφετολογικών κ.ά) ,  τριτοβάθμιων ιδρυμάτων.
• Η ανάγκη για ανταλλαγή απόψεων δεν κάνει εξ ορισμού τον συνομιλητή μας και ειδικό. Η δημαγωγία υπήρξε ανέκαθεν ακμάζουσα δραστηριότητα.
• Είναι αποδοτικότερο να ασκούνται πιέσεις να λειτουργήσουν καλύτερα οι εξειδικευμένοι φορείς (ινστιτούτα, πανεπιστήμια, υπηρεσίες, σύλλογοι και ενώσεις) παρά να γίνεται ανάλωση φαιάς ουσίας ώστε να επιβεβαιώνεται ο ισχυρισμός μας. Είναι ωραίο όταν επιβεβαιώνεται. Είναι ωραίο και όταν δεν επιβεβαιώνεται. Ο ισχυρισμός μας.

*οι περί ανωτερότητας ελληνικών ελαιολάδων σε άλλη σειρά επεισοδίων, κωμική (κωμικοτραγική), όχι προσεχώς…

Λαμβάνοντας πολλά μηνύματα ανησυχίας και στενοχώριας από παραγωγούς σχετικά με την εξέλιξη της παραγωγής των ελαιοδένδρων, θα ήθελα να σημειώσω τα εξής, αναφερόμενος στην ελαιοκαλλιέργεια της Θεσπρωτίας:

1. Οι καιρικές συνθήκες κατά τους περασμένους μήνες πράγματι ήταν ιδιαίτερα δύσκολες (εκτεταμένη ανομβρία, συνεχείς υψηλές θερμοκρασίες). Συνθήκες που δικαιολογούν ζημίες, ως ένα βαθμό. Μην το φωνάζετε όμως και ξυπνήσετε τον ΕΛΓΑ.
2. Δεν δικαιολογείται ζημία  – για το μεγαλύτερο μέρος της Θεσπρωτίας το 2017, της Θεσπρωτίας τονίζω – σε προσεγμένα ελαιόδενδρα και θα αναφερθώ παρακάτω τι σημαίνει προσεγμένο ελαιόδενδρο.
3. Αν μαυρίσανε οι ελιές είναι σημάδι έναρξης, ή σωστότερα ολοκλήρωσης συγκομιδής, και όχι «κλάψας».
4. Οι ελαιοποιήσεις του Οκτωβρίου (ναι, υπάρχουν ανοιχτά ελαιοτριβεία στη Θεσπρωτία στην εποχή που πρέπει) δείξανε πολύ καλές ελαιοπεριεκτικότητες, σε περιοχές «δύσκολες» και «όψιμες» (Μηλοκοκιά – Μαργαριτίου, Παλαιοχώρι Φιλιατών).
5. Δεν αναφέρομαι σε ποσοστά γιατί θα βγουν λανθασμένα συμπεράσματα. Ξεκολλάμε από το «ποσοστό». Το λάδι, λάδι και τα νούμερα για τα νούμερα.
6. Εννοείται πως είναι απαράδεκτη και η σκέψη εφέτος για δακοκτονία τον Οκτώβρη, είναι προτιμότερο τα συνεργεία να βγουν να φωνάζουν να συγκομιστεί ο καρπός. Αλλά είπαμε, όχι φωνές γιατί μπορεί να ξυπνήσουνε και αυτά.
7. Χρονιά σαν και τη φετινή δε θα είναι ασυνήθιστη από εδώ και στο εξής, όσο πιο σύντομα το καταλάβουμε, το καλύτερο.
8. Αν θέλουμε να έχουμε ελαιοπερίβολα, και όχι στατιστικά ελαιόδενδρα έχουμε να προσέξουμε τα δένδρα μας. Επαναλαμβάνω: ΑΝ θέλουμε. Παρακάτω παραθέτω σύντομες οδηγίες επιγραμματικά:

Προσεγμένα ελαιόδενδρα

Το Α και το Ω είναι η σωστή διαχείριση του εδάφους. Έδαφος με καλή μικροχλωρίδα, καλή κάλυψη όλο το έτος προσφέρει μεγαλύτερη αντοχή στα ελαιόδενδρα. Ρωτήστε για τα οφέλη της ακαλλιέργειας, της μη χρήσης ζιζανιοκτόνων και χημικών λιπασμάτων. Υπάρχουν πολλές λύσεις που αντικαθιστούν τα παραπάνω υλικά. Χρειάζεται καλή «μόνωση» το ριζικό σύστημα. Ρωτήστε τους γεωπόνους σας.

Μην αφήνεται να στρεσαριστούν τα δένδρα λόγω ασθενειών, κυρίαρχο το κυκλοκόνιο. Χρησιμοποιήστε λύσεις που ευνοούν την αειφορία. Υπάρχουν βιολογικά σκευάσματα, πάμφθηνα και πολύ αποτελεσματικά. Η χημεία δίνει λύσεις, δεν είναι λύση.

ΜΗΝ κλαδεύετε αυστηρά! Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη που οδηγούν σε στρες και πολύχρονη ακαρπία (εγκαύματα κορμού, λαίμαργα, νεανικότητες, ακρότονες τάσεις κλπ, κλπ). Ρωτήστε! Ανάθεση σε «έμπειρους» κλαδευτές είναι σίγουρη λύση αποτυχίας.

Κουβέντες του τύπου: » Μα εγώ κλαδεύω, βάζω λίπασμα, ραντίζω» είναι για γέλια (και τελικά για κλάματα). Κάντε τα αλλά κάντε τα σωστά. 70 γεωπόνους έχει ο νομός, ρωτήστε!

Υ.Γ. Όσοι έχουν καλή προαίρεση είναι ευπρόσδεκτοι για επικοινωνία. Παραγωγός που θα ρίξει φταίξιμο σε ατυχία, στον κακό καιρό και στο κακό το ριζικό μπορεί να καταφύγει σε αστρολόγους και συναφείς ειδικότητες.

Έχουμε μπροστά μας την 1η Πανηπειρωτική Οικογιορτή στην οποία είχα την τιμή να προσκληθώ ως βιοκαλλιεργητής. Πανέμορφη πρωτοβουλία από όμορφους ανθρώπους. Ωστόσο μου αρνήθηκαν τη συμμετοχή ως ελεγκτής της ΔΗΩ, με το επιχείρημα της άρνησης της συμμετοχής «εταιρειών – πιστοποιητών». Μου δίνεται η ευκαιρία να παραθέσω τους ακόλουθους προβληματισμούς:

• Ο Οργανισμός Ελέγχου & Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων ΔΗΩ συστάθηκε από «ρομαντικούς» και αντικεινενικά πρωτοπόρους του οικολογικού κινήματος όχι μόνο για τα ελληνικά δεδομένα αλλά και για τα διεθνή. Στα σχεδόν 30 χρόνια εμπειρίας με αποκλειστικότητα το πεδίο (αγρός, καλλιέργεια, στάβλος, μεταποίηση, εμπορία) δεν έχει τίποτα να προσφέρει στους σχετιζόμενους και ενδιαφερόμενους με τα βιολογικά προϊόντα;
• Ο Οργανισμός «ΔΗΩ» είναι εγγεγραμένο μέλος του Μητρώου Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και και μάλιστα μη κερδοσκοπικό. Από την άλλη,  μέλος του Μητρώου (ΚοινΣΕπ), με κερδοσκοπικό χαρακτήρα, θα συμμετάσχει στην Οικογιορτή. Χωρίς να βλέπω λόγω άρνησης ούτε στη μία περίπτωση ούτε στην άλλη, δύο μέτρα και δύο σταθμά;
• Είναι γνωστό σε όλη την Ήπειρο ότι ο Οργανισμός «ΔΗΩ» εκτός των πιστοποιήσεων προσφέρει και έργο χωρίς να αμοίβεται, εθελούσια και αλληλέγγυα, με τη συνεχή – και προσφάτως πολύ διευρυμένη – παρουσία (μεγαλύτερη ομάδα έμπειρων γεωπόνων, νέο περιφερειακό γραφείο) δίπλα στον παραγωγό. Mε τη βοήθεια της ομάδας επιλύονται καθημερινά, πρακτικά καλλιεργητικά ζητήματα, ακριβώς λόγω της μεγάλης εμπειρίας πεδίου. Αυτό δε θεωρείται συνεισφορά στον απομακρυσμένο ορεινό παραγωγό ή στον «ξεχασμένο» ακριτικό κάτοικο;
• Ο τελικός αποδέκτης των βιολογικών προϊόντων πώς διασφαλίζεται για την ασφάλεια των παραγόμενων βιολογικών προϊόντων; Προφανώς η διαχειριστική ομάδα της Οικογιορτής έχει αναπτύξει άλλα εργαλεία ελέγχου διασφάλισης ποιότητας ανώτερα από τους πιστοποιητικούς οργανισμούς. Γιατί δεν τα μοιράζεται με αυτούς ώστε οι οργανισμοί να μειώσουν το κόστος για τους παραγωγούς; Δε θα ήταν πολύ παραγωγικό να γίνουν τέτοιου είδους προτάσεις πριν αρχίσουν οι αποκλεισμοί;
• Είναι δεδομένο ότι τα ατομικά μεγέθη βιολογικής παραγωγής για την Ήπειρο, δύσκολα τυγχάνουν οικονομίες κλίμακας ικανές να σταθούν πέρα από ένα πολύ περιορισμένο αγοραστικά κοινό, καταφανώς μη βιώσιμο για τον παραγωγό. Οι συνέργειες και οι συνεργασίες αποτελούν μονόδρομο. Περισσεύει κανείς; Περισσεύει τεχνογνωσία στον αγρό και στα γραφεία που έχουμε την πολυτέλεια να αρνηθούμε;
• Ποια λογική μας θέλει να ξαναεφευρίσκουμε τον τροχό όταν μπορούμε να βελτιώσουμε τις υπάρχουσες, αυστηρές μεν, επιδεκτικές βελτιώσεων δε, δομές;
• Οι οικογιορτές έχουν αποδείξει την δυναμικότητα για ανοιχτό πνεύμα και συνεργασίες, ταιριάζει αυτή η λογική με ad hoc αποκλεισμούς;
• Μεγάλο ζητούμενο που έχει προκύψει – μεγαλύτερο κατά τα τελευταία χρόνια – είναι η μειωμένη παραγωγή και η ταυτόχρονη αύξηση της ζήτησης βιολογικών προϊόντων, η οποία και στο επίπεδο της χονδρικής και στο επίπεδο της λιανικής, ΔΕΝ ΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ. Πάνω σε αυτό υπάρχει η τεχνική δυσκολία για τον νεοεισερχόμενο  από τη μια και η διαθέσιμη εμπειρία από την άλλη. Δεν είναι πολυτέλεια η άρνηση μοιράσματος γνώσης και εμπειριών;  Έχουμε ξεχάσει τις πολύχρονες προσπάθειες ως βιοκαλλιεργητές Ηπείρου να βρούμε παραγωγούς και παραγωγή να καλύψουμε τη ζήτηση; Δεν είναι πιο συμπαγές ένα αδιάρρηκτο αγωνιστικά μέτωπο με συγκεκριμένες προτάσεις και έμπρακτες λύσεις, έναντι μεμονωμένων φωνών στείρας άρνησης;
• Αν αντί να αιτηθώ ως παραγωγός – βιοκαλλιεργητής, αιτηθώ ως μονοπρόσωπη ΙΚΕ αποκλειστικά γεωργικής παραγωγής με τα ίδια χωράφια και τα ίδια προϊόντα,  θα έχω δικαίωμα συμμετοχής στην Οικογιορτή;
• Ποιος ο ενημερωτικός χαρακτήρας της Οικογιορτής για τον νέο που αγωνιά να ενημερωθεί για εναλλακτικές διεξόδους εστιασμένες στη Γεωργία; Εκτός αν ενημέρωση εστιάζεται σε μια διάσταση αποκλείωντας πλουραλισμό και εύρος πληροφόρησης.
• Πώς θα έρθει σε επαφή ο τροφός με τον τρεφόμενο βιολογικά χωρίς διευρυμένο δίκτυο; Το δίκτυο της ΔΗΩ (Βιοποιότητα) που διατίθεται δωρεάν δεν αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για όλους;

Είναι οι πρώτες απορίες που γεννήθηκαν στο χωράφι μετά την επικοινωνία που είχα με τους αγαπητούς συναδέλφους που με χαρά θα συναντήσω – ως επισκέπτης, και όχι ως εκθέτης δυστυχώς – στην Οικογιορτή.

Ανταγωνιστική αγροτική παραγωγή, δυναμική αγροτική έρευνα, εύρυθμη συνεργασία, υγιής επιχειρηματικότητα, εθνική στρατηγική και κυρίως κοινή λογική. Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής γεωργίας που αποδομούνται διαχρονικά και σταθερά.
Δεν υπάρχει αμφιβολία αν υπήρχαν σε πραγματικό επίπεδο – τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών – τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Για τους πιστούς των τεχνικοοικονομικών αναλύσεων μπορούν να αναζητηθούν οι σχετικοί παραγωγικοί δείκτες. Για τους περισσότερους αρκεί μία ψύχραιμη και ρεαλιστική συγκριτική ανασκόπηση. Όχι τόσο σε ποσότητες, μεθόδους και τεχνικές, όσο σε επίπεδο συναλλακτικών ηθών και οικολογικής προσέγγισης.
Μια ματιά στο σύγχρονο αγροτικό κόσμο είναι εξουθενωτική. Εργατικοί και ικανοί αγρότες που δεν γνωρίζουν που να διοχετεύσουν την πληθωρικότητά τους, αναλώνονται σε πρόσκαιρες και ατελέσφορες καλλιέργειες και κινητοποιήσεις. Ευαρεσκόμενοι σε γλωσσικά χάδια επιτήδιων (α)τεχνοκρατών και άσχετων κοινοβουλευτικών συγγενών εξ αίματός τους, όμηροι ενός γραφειοκρατικού, κρατικοδίαιτου και ψηφοθηρικά δομημένου “Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης” παρακαλούν για ένταξη σε ανούσιους “πυλώνες” και προκαλούν για ευνοϊκή μεταχείριση, χάριν δικαιοσύνης, δίκην κακομαθημένου παιδιού. Οι σύμβουλοί τους, γόνοι των ιδίων τις περισσότερες φορές, απέταξαν την ενασχόληση με τη γη, γρανάζια πλέον ενός ιδιόρυθμου αέναου κυκλώματος απομύζησης δυνάμεων και παραγωγικότητας.
Οι ρυθμοί της παγκόσμιας αγοράς παρεμποδίζουν την ψυχική ομοιόσταση στις μεταλλασσόμενες συνθήκες. Η συνέχεια της σχέσης Φύσης και Ανθρώπου βιάζεται και εκβιάζεται. Ο αγρότης δυσκολεύεται να θυμηθεί την παράδοσή του που του υπέβαλλε ενδόμυχα το σεβασμό στη γη, ο γεωπόνος ξεχνά την ετυμολογία του. Οι πολιτικοί αραδιάζουν διαχειριστικές ασυναρτησίες βραχυβιότερες των λόγων που εκστομίζουν.
Όχι, δεν είναι οι αγρότες ξεχωριστή κοινωνική ομάδα, ούτε οι γεωπόνοι, ούτε οι πολιτικοί. Δεν υπάρχουν βιώσιμα πλάνα βασισμένα σε πλανεμένες ηθικές.
Παραγωγοί – προϊόντων, συμβουλών και ιδεών – παραγωγή λοιπόν. Πρώτα απ’όλα ήθους, από αυτό που καταπιεστικά κρύφτηκε εξ αιτίας καινών δαιμονίων. Αρκεί για αρχή. Μιας (βιβλικής) ημέρας.

Για την επιστήμη που υπηρετώ θέλω να γράψω, μα με υπερβαίνει και όσο τη μελετώ, με ξεπερνά(ει).

Λίγο πριν το τέλος, η νέα αρχή.

Το μεσοδιάστημα των ταξιδιών είναι ο ιδανικός χρόνος περισυλλογής. Τα ιδανικά μέρη είναι τα αγροκτήματα. Περισσότερο είναι τα θεσπρωτικά αγροκτήματα.

Ελιά, μέλι και αμπέλι… Και αυτά με μέτρο…